Rau sam với tên khoa học là Portulaca oleracae L. rất phổ biến ở nước ta, mọc hoang ở nhiều nơi. Có tính chua nhẹ, được sử dụng trong các món ăn và còn có công dụng tuyệt vời khi chữa bệnh. Như thanh nhiệt, trị giun, mụn nhọt, chữa quai bị, hỗ trợ điều trị viêm ruột cấp tính,…Với nhiều lợi ích mang lại và dễ dàng tìm thấy ở nhiều nơi, loại rau này ngày càng được sử dụng nhiều hơn. Tuy nhiên như nhiều loại rau khác, bạn nên thận trọng khi sử dụng. Để biết thêm những thông tin hữu ích khác, hãy đọc bài viết sau của chúng tôi.
Đặc điểm của rau sam
Rau sam hay còn gọi là mã xỉ hiện, có tên khoa học là Portulaca oleracae L., thuộc họ Rau sam Portulacaceae. Đây là một loại cỏ sống hàng năm, có nhiều cành mẫm, nhẵn. Thân có màu đỏ nhạt, dài 10 – 30cm. Lá hình bầu dục dài, phía đáy lá hơi thót lại, không cuống. Phiến lá dày, mặt bóng, dài 2cm, rộng 8 – 14mm. Những lá phía trên họp thành một thứ tổng bao quanh các hoa. Hoa mọc ở đầu cành, màu vàng, không có cuống. Quả nang hình cầu, mở bằng 1 nắp. Trong có chứa nhiều hạt màu đen bóng. Cây thường mọc hoang ở những nơi ẩm ướt của nước ta.
Công dụng của rau sam
- Thanh nhiệt: Rau này trị các chứng nóng trong, nóng ngoài. Có thể dùng trong các bữa ăn hằng ngày.
- Trị giun: Lấy 50g rau sam tươi, rửa sạch, giã nát vắt lấy nước. Uống vào buổi tối trước khi đi ngủ hoặc buổi sáng, lúc chưa ăn gì. Uống liền trong 3 – 4 ngày.
- Trị mụn nhọt: Lấy 30g rau sam, rửa sạch, sau đó giã nát. Bọc toàn bộ thứ rau đã nát này vào một gạc sạch, sau đó đắp lên phần da bị mụn nhọt. Mỗi ngày thay 2 lần, đắp khoảng 3 ngày.
- Chữa kiết lỵ: Nếu bị kiết lỵ, dùng rau sam (30 gr), lá mơ lông (20 gr), cỏ seo gà (20 gr), cam thảo đất (16 gr). Đem tất cả sắc uống ngày 1 thang.
- Chữa quai bị: Dùng tươi đem giã nát rồi đắp vào chỗ sưng đau.
- Chữa hắc lào: Dùng rau sam 40 gr, củ riềng 20 gr, vỏ chuối xanh 15 gr. Cả 3 thứ rửa sạch giã nát vắt lấy nước thoa vào chỗ đau, ngày thoa vài lần.
- Hỗ trợ điều trị viêm ruột cấp tính: Dùng rau sam tươi ép lấy khoảng nửa chén nước, rồi đem nấu cho nóng lên (gần sôi), sau đó uống lúc còn âm ấm, dùng hết trong ngày.
- Tiểu ra máu: Rau sam 60 gr, mã đề 7 cây. Đem sắc uống ngày 1 thang. Uống liền 3 ngày, lúc uống kiêng thức ăn cay.
Những lưu ý khi sử dụng
- Không nấu, đun quá kỹ. Không sử dụng cho phụ nữ mang thai.
- Với những bệnh nhân có thể tạng hư hàn, hay đi tiêu lỏng, khi sử dụng rau sam cần phối hợp với những vị thuốc cay, ấm để không làm trệ tỳ.
- Ngoài ra do hàm lượng nitrate và oxalate có trong rau này nên cần thận trọng khi dùng với người có tiền sử về sạn thận…
Rau sam được ví von như “vị thuốc trường thọ”, “thần dược mọc hoang”. Loại rau này được sử dụng rất nhiều trong đời sống như một món ăn quen thuộc nhưng tác dụng tuyệt vời của vị thuốc quý này thì lại ít người biết. Bài viết đã tóm tắt một số công dụng, đặc tính. Những thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Tốt nhất, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các vị thuốc.